Những thành tựu của văn hóa Nhật Bản thời Edo

Từ trước đến nay Nhật Bản nói riêng và văn hóa Nhật Bản nói chung luôn luôn thu hút nhiều người. Và văn hóa thời kỳ Edo cũng không ngoại lệ. Vậy văn hóa Edo có gì đặc biệt, hãy cùng trung tâm tiếng Nhật Kosei tìm hiểu trong bài viết này nhé!

Lịch sử về văn hóa Nhật Bản thời Edo 

Cùng với những chuyển biến xã hội, văn hóa Nhật Bản thời Edo cũng được coi là một thời kỳ phát triển đa dạng, vượt trội về văn hoá, tư tưởng và giáo dục. Từ đầu thế kỷ thứ XVIII, tuy Khổng học, văn học Trung Quốc, lịch sử, thư pháp,... vẫn còn chiếm giữ một tỷ lệ lớn trong nội dung

Thời kỳ Edo hay còn gọi là thời kỳ Tokugawa, là một giai đoạn trong lịch sử Nhật Bản, kéo dài từ năm 1603 đến 1868. Thời kỳ Edo được đánh dấu bằng sự thống trị của Mạc phủ Tokugawa, do Chinh di Đại Tướng quân (Sei-i Daishōgun, gọi tắt là Shōgun) Tokugawa Ieyasu (1543-1616) thành lập sau khi chiến thắng các thế lực quân sự đối lập, kết thúc thời kỳ nội chiến ở Nhật Bản, mở đầu cho một giai đoạn hòa bình kéo dài hơn 250 năm. Tokugawa Ieyasu chọn thành phố Edo (Giang Hộ, tức “cửa sông”) làm trung tâm chính trị của đất nước nên thời kỳ này được gọi là Thời kỳ Edo, mặc dù thủ đô danh nghĩa vẫn nằm ở Kyoto (Tây Kinh). Và đây cũng là nơi ở của Thiên hoàng Nhật Bản.

Tokugawa - Mở đầu cho thời kỳ Edo (1603-1868) ở Nhật Bản

Văn hóa thời kỳ Edo được xem là thời kỳ đỉnh điểm của xã hội phong kiến Nhật Bản. Nho giáo truyền bá từ Trung Quốc sang Nhật Bản đến thời kỳ này đã gặp được một thể chế chính trị phù hợp. Nho giáo vốn coi trọng đạo lý, đạo nghĩa nên được tầng lớp võ sĩ đạo tôn sùng. Việc cai trị đất nước gắn liền với sự đề cao Nho học. Giáo dục phát triển mạnh, các trường học ý thức được sự phát triển kinh tế và văn hóa của phương Tây, và đến cuối thời kỳ đã có sự khuyến khích tiếp cận văn hóa phương Tây.

Phật giáo và thần đạo (Shinto) đều quan trọng trong thời kỳ Edo. Phật giáo, kết hợp với Nho giáo, đưa ra tiêu chuẩn cho lối ứng xử trong xã hội. Mặc dù không có quyền lực chính trị hùng mạnh như trong các thời kỳ trước, Phật giáo vẫn được tầng lớp trên tin theo. Sự phân chia cứng nhắc của xã hội trong thời kỳ Edo thành các phiên, làng, phường, hộ gia đình đã giúp tái lập lại sự gắn bó với Thần đạo ở các địa phương. Thần đạo đưa ra chỗ dựa tinh thần cho những mệnh lệnh chính trị và là sợi dây buộc chặt cá nhân với cộng đồng. Thần đạo cũng giúp bảo tồn văn hóa dân tộc.

Vào thời kỳ Edo, tầng lớp bình dân đã tham gia đóng góp cho nền văn hóa Nhật Bản những yếu tố mới, văn hóa này được gọi là “văn hóa thị dân”. Văn hóa thị dân (Chōnindō, lối sống người thành thị) là văn hóa của các tầng lớp thị dân, nghệ sĩ, kỹ nữ. Linh hồn của văn hóa này nằm trong một triết lý sống gọi là Ukiyo (Phù thế), nghĩa là phù sinh, vô thường, trôi nổi theo thời gian. Triết lý sống Ukiyo thể hiện tính phù du của cuộc đời phiêu dạt, được tầng lớp bình dân, và cả giới võ sĩ đạo tiếp nhận. Đấu vật (Sumo), kỹ nữ (geisha), âm nhạc, kịch nghệ (Kabuki), múa rối (Bunraku), thi ca, văn học, tranh “xuân họa” (shunga), những bản khắc gỗ (ukiyo-e) là những sản phẩm tiêu biểu cho nền văn hóa thị dân.

Hội họa thời kỳ Edo

Hội họa thời kỳ Edo phát triển mạnh. Bên cạnh những trường phái vẽ theo kiểu truyền thống như Kano, Tosa, Sumiyoshi còn có trường phái Ukiyo-e vẽ về hoa lá, cảnh vật, cuộc sống,...

Phát triển tri thức

Dưới thời này, Nhật Bản dần dần tiếp thu khoa học và công nghệ phương Tây (gọi là Lan học, hay "rangaku", “học vấn của người Hà Lan”) qua thông tin và những cu sách của thương nhân Hà Lan ở Dejima. Lĩnh vực học tập chính là địa lý, dược học, khoa học tự nhiên, thiên văn học, nghệ thuật, ngôn ngữ, cơ học ví dụ như nghiên cứu về các hiện tượng điện, và khoa dược học, với ví dụ về sự phát triển của đồng hồ Nhật Bản, hay wadokei, chịu ảnh hưởng của kỹ thuật phương Tây.

Kaitai Shinsho, chuyên luận đầu tiên của Nhật Bản về giải phẫu học phương Tây, xuất bản năm 1774. Những nghiên cứu sâu và ứng dụng rộng rãi của Tân Nho đóng góp lớn trong việc thay đổi trật tự chính trị xã hội từ các quy tắc phong kiến đến đẳng cấp và các quy tắc định hướng cho những nhóm lớn trong xã hội. Các luật lệ của nhân dân và các nhà Nho dần được thay thế bằng luật pháp. Một số luật mới được phát triển, và các thể chế hành chính mới ra đời. Luận thuyết về chính quyền mới và cái nhìn mới về xã hội nổi lên với một sự cai trị toàn diện của Mạc phủ. Mỗi người có một vị trí riêng trong xã hội và phải làm việc để hoàn thành nhiệm vụ của đời mình. Cai trị nhân dân bằng nhân đức của những người có trách nhiệm thống trị. Chính quyền có quyền lực tuyệt đối nhưng có trách nhiệm với lòng nhân. Mặc dù hệ thống đẳng cấp do ảnh hưởng của Tân Ngo, chúng không hề giống nhau. Trong khi binh lính và tăng lữ ở dưới cùng của hệ thống tầng lớp Trung Hoa, thì với Nhật Bản, thành viên của tầng lớp này được coi là giai cấp thống trị.

Tại sao văn hóa thời kỳ Edo lại đi xuống?

Thời kỳ Edo kết thúc bằng sự thoái vị của vị Tướng quân thứ 15, Tokugawa Yoshinobu (1837-1913), chấm dứt chế độ Mạc phủ ở Nhật Bản. Thiên hoàng Minh Trị (Meiji) (1852-1912) phục hồi Đế quyền, thành phố Edo được đổi tên thành Tokyo (Đông Kinh, 1868), trở thành thủ đô chính thức của Nhật Bản. Thời kỳ Edo được xem là mở đầu cho thời kỳ cận đại ở Nhật Bản.

Hi vọng bài viết mà trung tâm tiếng Nhật Kosei cung cấp về văn hóa Nhật Bản thời Edo đã mang lại nhiều thông tin bổ ích đến cho các bạn đọc!