Truyện kể Genji - Cuốn tiểu thuyết đầu tiên trên thế giới

 

Truyện kể Genji (源氏物語) là cuốn tiểu thuyết đầu tiên ở Nhật Bản và trên cả toàn thế giới. Tác giả cũng chính là người đã sáng tạo ra Hiragana nhằm giúp cho việc ký âm chữ Hán được nhanh và thuận tiện hơn cho người đọc. Cùng Kosei tìm hiểu thêm về cuốn tiểu thuyết và vị tác giả tài năng này nhé!

Chuyện của Genji - Cuốn tiểu thuyết đầu tiên trên thế giới

Mỗi một tác phẩm nghệ thuật đương thời đều là sự tích lũy của hàng thế kỷ lịch sử. Trong văn học Nhật Bản, hãy xem xét 1000 năm phát triển của văn xuôi và thơ được bắt đầu vào thời Heian (794 - 1185). Tác phẩm khởi đầu cho văn học Nhật Bản được viết nên bởi Murasaki Shikubu, một thành viên trong nhánh nhỏ của gia tộc Fujiwara hùng mạnh. Bà là tác giả của một trong những tác phẩm quan trọng nhất trên thế giới, "Truyện kể Genji", được công bố vào đầu thế kỷ thứ 11. Phải cho đến năm 1605, cuốn tiểu thuyết đầu tiên ở phương Tây mới xuất hiện, đó là cuốn "Don Quixote".

Giai cấp quý tộc thời Heian

Mặc dù Shikibu chắc chắn là một người tiên phong cho tiểu thuyết ở Nhật Bản nhưng thông tin chính xác về bà lại không có. Thậm chí cả tên thật của bà thời con gái cũng không được ghi lại. Cái tên Murasaki Shikubu được cho là dựa trên nhân vật Murasaki trong "Truyện kể Genji" và họ của cha nhân vật đó, Shikibu. Tuy nhiên, nhiều nhà sử học vẫn tranh cãi về giả thuyết này.

Giống như nhiều phụ nữ có địa vị trên khắp thế giới, cô sống tương đối thoải mái, dù lối sống quý tộc cũng có một vài hạn chế riêng. Trong thời Heian, giới thượng lưu ưa chuộng văn hóa và được giáo dục cao. Những cá nhân có quyền lực thường là những người có văn hóa nhất.

Đàn ông được phép học mọi thứ từ thơ ca, ngôn ngữ đến luật pháp và chính trị. Tuy nhiên, phụ nữ bị hạn chế trong tham gia nghệ thuật bởi vì điều đó được coi là khiêu gợi. Tiếng Trung là ngôn ngữ quan trọng cần thông thạo đối với những người làm quan trong triều đình hoặc tham gia vào giới văn học. Tuy nhiên, phụ nữ thường không được học. 

Điều này không ngăn cản bà đầu tư công sức và thời gian vào sáng tạo ra Hiragana và đóng góp rất to lớn cho thể loại nhật ký thơ mà nổi tiếng nhất là "Nhật ký của cô Murasaki" và "Truyện gối đầu" của Sei Shonagon.  

Thông qua các mẩu nhật ký và tác phẩm hư cấu của Shikibu, các nhà sử học có thể tìm hiểu nhiều hơn về tầng lớp quý tộc độc đáo của Nhật Bản thời xưa. Vào thời điểm đó, thơ và văn xuôi được viết dựa trên cuộc đời của chính tác giả - nhưng với Shikibu, bà đã viết một tác phẩm hư cấu, khác hẳn với số đông - mặc dù nhiều người cho rằng những câu chuyện trong "Truyện kể Genji" được lấy cảm hứng từ các sự kiện trong đời thực.

Truyện kể Genji 

"Truyện kể Genji" được cho là tiểu thuyết đầu tiên trên thế giới. Không chắc Shikibu đã viết câu chuyện phức tạp trong vài năm hay hơn nhiều thập kỷ nhưng một điều chắc chắn là câu chuyện văn học này là bức chân dung của tầng lớp quý tộc Heian với thứ bậc phức tạp và khuynh hướng đa đoan của nó.

Điều ấn tượng hơn nữa là mặc dù danh sách dài các nhân vật và sự kiện xuất hiện xuyên suốt cuốn sách, câu chuyện chỉ xung quanh 1% dân số ở thời điểm đó, tầng lớp quý tộc cao cấp nhất.

Đọc qua các chương sách, các bạn sẽ có hình dung sống động về những kỳ vọng của đàn ông và phụ nữ trong thời đại Heian. Nhân vật chính, Genji, là nguyên mẫu của một anh hùng trong thời kỳ đó, một người đàn ông hoàn hảo. Là con trai của vị hoàng đế, quyền lên ngôi của anh ta bị tước bỏ và bị giáng xuống làm thường dân với cái tên Morimoto.

"Truyện kể Genji" hầu hết kể về cuộc phiêu lưu tình ái của anh với nhiều phụ nữ khác nhau trong giới quý tộc. Nghe có vẻ tầm thường nhưng sự quan trọng của cuốn sách ở những giá trị về văn hóa, về những ẩn ý của nó. Cuốn truyện đã tiết lộ cuộc sống bị hạn chế của những người phụ nữ mà anh gặp khi lang thang trên vương quốc.

"Truyện kể Genji" được viết bằng chữ Hiragana, được cho rằng là chỉ có phụ nữ dùng bởi nó đơn giản hơn so với chữ Hán. Như vậy, các tầng lớp thấp hơn cũng có thể đọc được. Nói cách khác, thời kỳ Heian được coi là thời kỳ mà nghệ thuật ở Nhật Bản ra đời và phát triển mạnh mẽ về sau. Shibiku không chỉ là một nhân vật lịch sử quan trọng vì di sản này ở phương Đông hay văn học phương Tây, mà còn là biểu tượng nữ quyền ở Nhật Bản khi phụ nữ thành công theo cách chưa từng thấy trước đây.

Murasaki Shikibu trong văn hóa đại chúng

Shikibu là một trong những nhân vật lịch sử đáng chú ý ở Đông Á và trong suốt những thiên niên kỷ sau đó, cô vẫn được nhắc đến nhiều trong giáo trình trung học và đại học của Nhật Bản, giống như Shakespear ở châu Âu. Ở Nhật Bản, Truyện của Genji được tưởng nhớ trên tờ tiền 2000 Yên quý hiếm và có cả cây Chi Tử châu được đặt theo tên của cô ấy. 

Giống như cuốn truyện “47 võ sĩ” (47 Ronin), Truyện của Genji được chuyển thể lên màn ảnh rộng khá nhiều lần, trong đó mới nhất là bộ phim "Genji monogatari: Sennen no nazo" (2011) hoặc trong game Fate/Grand Order, Monster Strike.